Onze reis naar de borbor pain school in sierra leone

“Hallo uncle, hallo miss, Hé whiteman!”, roepen kinderen vrolijk naar ons. “What’s your name? How are you?”

Overal waar we langslopen lachen mensen hartelijk naar ons. Het geeft ons het gevoel heel welkom te zijn in Sierra Leone. In een land waar 20 jaar geleden de meest wrede en gruwelijke misdaden plaatsvonden wonen zulke vrolijke en hartelijke mensen dat ik het bijna niet kan geloven.

Het land in West-Afrika werd berucht vanwege de 10 duizenden kindsoldaten die rebellenleider Foday Sankoy kidnapte en gebruikte voor zijn geldzucht naar diamanten en verlangen naar macht. Mensen die weerstand boden werden vermoord of gewoon de handen afgehakt.

Vijftien jaar geleden kwam ik naar Sierra Leone om verslag te doen voor de Wereldomroep van het Sierra Leone tribunaal. Deze rechtbank werd opgericht door de internationale gemeenschap om de grootste oorlogsmisdadigers te berechten. De beruchte ophitser van de rebellenstrijd president Charles Taylor van Liberia werd in Den Haag berecht omdat men het te gevaarlijk vond dat in Sierra Leone te doen. Hij werd tot 50 jaar cel veroordeeld.

Foday Mansaray

In Freetown ontmoette ik toen Foday Mansaray hij had net een schooltje opgericht om kansarme kinderen van meestal vaderloze gezinnen gratis te leren lezen en schrijven. Hij liet mij zien hoe tientallen kinderen de hele dag in de brandende zon steentjes zaten te hakken voor een kommetje rijst. De grote kinderen hakten grote stenen en de kleine kinderen de kleine steentjes die worden gebruikt als versteviging in het beton voor de nieuwbouw. Sinds die tijd steun ik Foday, samen met een aantal anderen, om de school te aan de gang te houden. En nu zijn we terug in Sierra Leone.

De Borbor Pain school

Staat aan de rand van Freetown niet ver van het strand. Het is één lokaal waar aan drie klassen les wordt gegeven. Op een ongelijke aarden vloer staan lange zelfgetimmerde bankjes met wiebelige tafeltjes. De wanden zijn van ‘bushsticks’ met zinken golfplaat er tegen aan getimmerd. Ook het dak is van golfplaat. Het is snoeiheet in het klaslokaal, maar daar lijken de kinderen weinig last van te hebben. Voor ons vertrek hebben we een inzameling gehouden bij vrienden en zo’n 2000 euro opgehaald plus drie laptops, een aantal powerbanks en enkele mobiele telefoons. Het is geweldig om al die spullen in Sierra Leone uit te kunnen delen. Van het geld koopt Foday voor 500 euro rijst en de voor de rest zakken cement en bouwmaterialen

Als wij aankomen staan ze allemaal buiten om ons te begroeten en toe te zingen. Wij moeten in de klas gaan zitten waar de kinderen om de beurt gaan staan en ons toespreken. “Goodafternoon school,” beginnen ze allemaal, waarna de hele klas antwoordt “goodafternoon!” Dan volgt van elke kind een uit het hoofd geleerd verhaaltje over hoe ze heten en wat ze willen worden. Ze spellen ook onze namen alsof ze een lesje opzeggen. We voelen ons heel erg welkom en blijven een aantal dagen bij de school om met de kinderen spelletjes te spelen te dansen en te eten. Ze komen gezellig bij ons zitten en maken vlechtjes in Marijn haar haar.

Een dagje naar het strand

De Borbor Pain school ligt niet ver van het strand. Samen met de kinderen lopen we er op een ochtend in een grote optocht naartoe langs een vuilnisbelt en door een vies moeras met heel zwart water. De kinderen dragen stoelen, parasols, water, spelletjes en eten op hun hoofd door het moeras en trekken zich niks aan van de viezigheid. Het voelt alsof we kolonialen zijn met een optocht van dragers. Wij lopen ook mee op blote voeten door het zwarte water en doen of we het heel normaal vinden. Voor de kinderen is het een feestelijk uitje, ze zijn heel vrolijk en uitgelaten springen ze met hun school uniformen in het zwarte water.

Vissers

Op het strand wordt gevist door een tiental mannen die aan een lang touw trekken waar ver weg op zee een groot net aan vastzit. Alle kinderen gaan meteen helpen met touwtrekken, maar het is vreselijk zwaar. Het voelt of je een vrachtwagen uit zee aan het slepen bent. De mannen zijn nog uren bezig voordat ze het net binnen hebben. Veel vrouwen zitten ook al lang te wachten op de vis die ze dan in een grote plastic bak op hun hoofd meenemen om in de stad te verkopen. In de tussentijd doen wij spelletjes en hardloop wedstrijden met de kinderen.

Plastic

Als het net met de vis eindelijk op het strand ligt, valt de vangst tegen. Er is niet alleen weinig vis, maar er zit ook vreselijk veel plastic tussen. Het ziet ernaar uit dat de mannen nog een keer urenlang aan het net moeten trekken. De kinderen hebben ondertussen een lekker dagje op het strand. Op de terugweg proberen we samen al het plastic van het strand te verzamelen, maar het is onbegonnen werk. Het is teveel en bovendien weten we niet waar we al dat plastic moeten laten. Een dagje aan het strand om nooit te vergeten.

Chief Sengbeh Manseh

In het oosten van Sierra leone ligt de provincie hoofdstad Kabala. Het is ongeveer 6 uur rijden met de bus vanuit Freetown. We gaan daarheen om het dorp te bezoeken waar de moeder van Foday woont. Hij is er al 4 jaar niet geweest. Voordat we daarheen gaan zal ik in Kabala worden benoemd tot Chief Sengbeh Manse met Marijn als mijn queen. Het wordt een hele ceremonie met alle dorps oudsten in het paleis van de paramount chief.

Bling-bling

In Freetown hebben we een bling-bling horloge gekocht om tijdens de ceremonie aan de paramount chief te geven. Helaas kon hijzelf niet aanwezig zijn bij de plechtigheid, hij was aan het werk in Freetown. Zijn vader is er wel. Op de veranda voor het paleis nemen de notabelen van het dorp plaats voor de ceremonie om mij tot chief te benoemen. Ik moet eerst traditionele kola noten eten die zo bitter zijn dat ik er nauwelijks iets van opeet. Er zijn toespraken en cadeaus. Wij geven het horloge aan de vader van de paramount chief en ik krijg een traditioneel hemd en muts als symbool van de chiefs.

Kippen

Daarna krijg ik nog drie kippen in mijn hand gedrukt als waardering voor onze steun aan de school van Foday. Het gaat allemaal plechtig en formeel, maar er wordt ook gelachen als ik maar met moeite mijn chiefs hemd aankrijg. Dan blijkt dat er ook nog betaald moet worden. In overleg met Foday maken we twee stapeltjes bankbiljetten. Een stapeltje voor de paramount chief en het andere voor de aanwezige dorpsoudsten. De vader van de Chief verdeelt alles zorgvuldig onder de aanwezigen.

bouwen aan de school

Het was Foday zijn grote wens zijn Borbor Pain school op te knappen en uit te breiden. Van het geld dat wij meegenomen hadden kocht hij meteen 40 zakken cement, een berg zand en grind, betonijzer, hout en spijkers. “Ik koop meteen zoveel mogelijk zakken cement, want het wordt elke dag duurder,’ zei hij. Houten plaatmateriaal is er niet in Sierra Leone, alles wordt getimmerd van lange ruwe planken. Een schroefboormachine met lekkere torx-schroeven hebben ze ook niet. Alles wordt gespijkerd.

extra verdieping

Foday begon meteen met cement blokken te maken die in de school te drogen werden gelegd. Van de lange planken werd een bekisting gemaakt als versteviging voor de verdieping die hij bovenop de school wil bouwen. Oud-leerlingen van zijn school helpen hem om de hele dag in de brandende zon aan de uitbreiding van de school te werken. “Dan kunnen al jullie vrienden hier logeren als ze naar Sierra Leone komen,” roept hij enthousiast.